Diecezja gliwicka została erygowana bullą Ojca świętego Jana Pawła II „Totus Tuus Poloniae populus” 25 marca 1992 roku. Jej terytorium zostało wydzielone z obszaru dwóch starszych diecezji: z północnej części diecezji katowickiej i z południowo-wschodniej części diecezji opolskiej. Diecezja gliwicka wraz z diecezją opolską i archidiecezją katowicką tworzą obecnie nową prowincję kościelną – Metropolię Górnośląską.
Z chwilą erygowania diecezji, jej stolicą ustanowiono miasto Gliwice, a kościół parafialny p.w. Świętych Apostołów Piotra i Pawła został podniesiony do godności Kościoła Katedralnego. Głównymi patronami diecezji gliwickiej są Święci Apostołowie Piotr i Paweł.
Na terenie diecezji gliwickiej znajdują się dwa kanonicznie ustanowione sanktuaria Maryjne – w Rudach i Lubecku.
Pierwszym ordynariuszem nowo utworzonej diecezji został mianowany biskup Jan Wieczorek (aktualnie biskup senior), pełniący wcześniej urząd biskupa pomocniczego diecezji opolskiej. Biskupem pomocniczym diecezji gliwickiej został mianowany biskup Gerard Kusz, uprzednio biskup pomocniczy diecezji opolskiej. Dnia 29 grudnia 2011 roku decyzją papieża Benedykta XVI biskup Jan Kopiec został mianowany drugim w historii Biskupem Gliwickim. Uroczysty ingres do katedry w Gliwicach miał miejsce 28 stycznia 2012 roku. Wcześniej pełnił urząd biskupa pomocniczego diecezji opolskiej
Diecezja gliwicka obejmuje obszar 2 250 km2, z którego 60,6% należało wcześniej do diecezji opolskiej, a 39,4% do diecezji katowickiej. W 1998 roku diecezję zamieszkiwało około 950 000 osób, z tego ok. 800 000 katolików. Na dzień 31.12.2011 roku diecezję zamieszkiwało 697 753 mieszkańców, w tym 636 195 katolików
Diecezja liczy obecnie 155 parafii, które tworzą 18 dekanatów. Ponadto na jej terenie znajdują się 3 parafie niepodlegające jurysdykcji biskupa gliwickiego. Są nimi 2 parafie wojskowe w Gliwicach i Lublińcu oraz jedna parafia obrządku ormiańskiego w Gliwicach.
W 136 parafiach posługę duszpasterską pełnią kapłani diecezjalni. W pozostałych 19 parafiach duszpasterzuje duchowieństwo zakonne z 10 różnych zgromadzeń i zakonów. W diecezji funkcjonują 24 domy zakonne męskie i 38 żeńskie. Przygotowanie kandydatów do kapłaństwa odbywa się w Wyższym Międzydiecezjalnym Seminarium Duchownym w Opolu i na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Opolskiego.
Opracowane fragmenty z wstępu do "Rocznika" autorstwa J. Bonczol, ks. P. Górecki. Więcej na stronie Gliwickiej Kurii Diecezjalnej.